De Wadden: Over de Waddenbodem

Twee keer per etmaal, tijdens eb, trekt een groot deel van het water weg richting de Noordzee en toont de Waddenzee haar bodem. Zo’n veertig procent van de Waddenzee komt droog te liggen. Nergens anders ter wereld gebeurt dit in deze mate. Lopen over de Waddenbodem is daarom ook een unieke ervaring. Want zodra je vanaf de kant voor het eerst op de slikkige bodem stapt, gaat er een wereld voor je open.

Terwijl je over de slik- en zandplaten loopt, waarbij je geulen en prielen oversteekt, zie je hoe immens groot dit natuurgebied is. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Wadlopen niet geheel zonder risico’s is. Om die reden is voor de meeste tochten een gids verplicht. Blijf je echter dicht bij de kust, dan is dit niet nodig maar zijn er nog steeds een aantal veiligheidsaspecten die je in acht moet nemen. In dit artikel zullen we die uitvoerig bespreken. Daarnaast behandelen we het beschermen van je gear, het kiezen van een locatie en welke kleding je het beste kunt dragen.

De oude rijsdammen op het Wad zijn een schitterend onderwerp voor de landschapsfotograaf! Tamron SP 24-70 G2 @ 29 mm | f/11 | 5 sec | ISO 100 met NiSi Medium gnd8 & landscape cpl.

Wadlopen

Zoals in de inleiding is geschreven, ben je tijdens het maken van een Wadlooptocht verplicht gebruik te maken van een getrainde gids. Deze kent de route, weet het Wad en de weersomstandigheden te lezen en staat garant voor jouw veiligheid. Wanneer je met behulp van Google zoekt op Wadlopen, vind je een groot scala aan (over)tochten en aanbieders. Wadlooptochten kunnen zwaar zijn, daarom is een goede lichamelijke conditie erg belangrijk, houd hier rekening mee bij je keuze. Het maakt niet uit of je een overtocht naar een van de eilanden wil doen, of een klein rondje over het Wad, er is voor ieder wat wils.

Waar je je echter wel van bewust moet zijn; Bij een Wadlooptocht sta je vanwege het tij, toch enigszins op tijd en ben je vaak met een groep, waardoor fotografie meer naar de achtergrond wordt geschoven. Bovendien is het licht midden op de dag doorgaans veel te hard om mooie foto’s te kunnen maken. Met andere woorden: Bij Wadlopen gaat het om de beleving en zijn de foto’s die je daarbij maakt leuk als herinnering aan het mooie avontuur.

De opvallende dieren sporen, de schitterende lucht en dito reflectie vragen om een panorama. Tamron SP 24-70 G2 @ 49 mm | f/9.0 | 4 sec | ISO 400 met NiSi Medium gnd8.

Om die reden adviseer ik het statief thuis te laten en een verrekijker en maximaal twee lenzen mee te nemen; een groothoek en een telelens. Of nog beter, een compact camera. Zo blijft de tas licht en is er ruimte genoeg voor extra kleding. Doe je een overtocht, dan moet je ook schone kleding mee nemen voor de boottocht terug. Zo blijft er weinig ruimte over voor fotografie spullen. Verpak alles in een waterdichte rugzak; een zogenaamde drybag.

Het klinkt als een open deur, maar bij het Wadlopen is het belangrijk je te kleden al naargelang de weersomstandigheden, waarbij de focus ligt op het warm houden van het bovenlichaam. Het is dus prima om een korte broek of zwembroek te dragen, met daarboven een warme trui of windstopper. Neem extra kleding mee omdat het op het Wad behoorlijk kan waaien en dus koud kan zijn. Qua schoeisel zijn hoge, nauwsluitende schoenen aan te raden en bovendien vaak verplicht. Ga in ieder geval niet op laarzen, die lopen vol bij de eerste de beste geul. Tot slot is het belangrijk je goed in te smeren met een hoge factor zonnebrandcrème en eventueel een pet of zonnebril te dragen. Het Wad is een grote open vlakte waardoor je snel verbrand.

De bizarre structuren in de modder trokken direct mijn aandacht. Tamron SP 24-70 G2 @ 53 mm | f/11 | 0.6 sec | ISO 100 met NiSi Medium GND8 en Landscape CPL.

Fotograferen op het Wad

Een Wadlooptocht is een fantastisch avontuur en een onvergetelijke manier om kennis te maken met het Wad. Wil je echter mooie foto’s maken, ga dan zelf op pad langs de kust. Dit kan prima op een veilige manier, mits je aan een aantal voorwaarden voldoet en rekening houd met een aantal factoren.

Fotograferen op de Waddenbodem vereist meer planning; getij en zonsopkomst of -ondergang moeten precies samenvallen. Maar als dit gebeurt, dan wordt je getrakteerd op een waar spektakel.

Als zowel het getij, de lucht en de zonsondergang samenvallen, ontstaat een waar spektakel. GFX50R @ 62 mm | f/14 | 1.5 sec | ISO 100 met NiSi medium gnd8 + landscape cpl.

Getij

We beginnen met de belangrijkste factor; Het getij! Doordat de Waddenbodem alleen tijdens eb kan worden betreden moeten we onze fotoshoot daarom heen plannen. Afhankelijk van de locatie kan dit alleen tijdens absoluut laag of tot wel 3 uren er voor en na. Fotografeer bij voorkeur tijdens afgaand tij. Wanneer het opkomend tij is en je een geul bent overgestoken, kun je ingesloten raken. Zeker wanneer je geconcentreerd bezig bent en de geul niet in je zicht ligt, kan dit makkelijk gebeuren. Een volstromende geul oversteken met je camera apparatuur is geen pretje en kan zelfs erg gevaarlijk zijn. Vandaar het advies om bij voorkeur tijdens afgaand tij het Wad op te gaan.

Locatie

Wanneer we op het droogvallende Wad willen fotograferen, is het belangrijk goed onderzoek te doen naar de betreffende locatie. De Waddenzee bij Noord-Holland tot rondom Harlingen is vrij diep en daar verschijnt de bodem pas rond eb. Ga je voorbij Harlingen naar het midden van Friesland en meer richting Groningen, dan wordt de Waddenzee steeds ondieper en verschijnen veel platen al ruim voor eb en blijven ook langer droog na eb. Let echter wel op wanneer je een droogstaande geul oversteekt, deze loopt veel eerder vol dan de hoger gelegen plaat waarop je staat te fotograferen. Houd hier rekening mee want anders moet je door de geul waden om weer terug op de kant te komen. Vaak staat er een sterke stroming in zo’n geul, dit moet je dus voorkomen!

Met behulp van Google maps satellite view zijn geulen, prielen en rijsdammen goed te zien. Zo kun je van te voren een inschatting maken van de omstandigheden op locatie en of je bijvoorbeeld een geul moet oversteken. Op veel plekken is de Waddenbodem behoorlijk slikkig, loop voorzichtig en trek als je stil staat af en toe je voeten weer omhoog, het zou erg vervelend zijn als je vast komt te zitten en niet met eigen kracht los kunt komen. Ook om die reden is het erg belangrijk altijd iemand te laten weten waar je naartoe gaat. Als je ergens loopt en steeds verder wegzakt, keer dan om ook al is de compositie nog zo aantrekkelijk.

Lopen op het Wad moet altijd met veel zorg worden gedaan; je zit zomaar vast zoals Bart tijdens mijn Wadden Workshop demonstreert. Zonder hulp was hij niet los gekomen!

Weer

Het spreekt voor zich dat een succesvolle fotosessie afhangt van het weer. Een strak blauwe lucht is over het algemeen saai en een volledig bewolkte lucht zonder structuur ook. Alles valt of staat met mooi licht. Sterker nog, met vlak licht wordt de Waddenbodem een treurige detail loze vlakte. Een fotosessie op de slikplaat is het mooist met een kleurige lucht die wordt gereflecteerd op de natte bodem. Om de exacte positie van de zon tijdens zonsopkomst en/of -ondergang te bepalen, kun je gebruik maken van apps als Photopills en The Photographer’s Ephemeris.

Ook tijdens “slecht”weer kan het op het Wad ongelooflijk mooi zijn. Een naderende storm boven het Wad kan ongelooflijk mooi zijn. De dikke wolken en een donkergrijze lucht versterken het gevoel van de wildernis. Let bij dit laatste wel goed op je veiligheid, zorg dat je voordat het noodweer losbarst terug in de auto bent. Ook kan de stuwende werking van met name noorderwind zorgen dat het water sneller terug op de plaat stroomt. Houd hier rekening mee en ga niet te ver uit de kust.

Ook tijdens een naderende storm is het fotograferen op het Wad een droom. Let daarbij wel goed op je veiligheid en ga niet te ver van de wal. GFX50R @ 32 mm | f/7 | 1/8 sec | ISO 320 met NiSi medium gnd8 & landscape cpl.

Kleding & schoeisel

Draag kleding passend bij het weertype. Op het Wad waait het vaak en omdat je langere tijd stilstaat kun je het beste een jas of windstopper mee nemen. Om op de Waddenbodem te lopen heb je hoge laarzen nodig, of beter nog; een waadpak! Stop de laarzen na afloop in een plastic bak in de kofferbak, met je statief erbij. Dan houd je de auto schoon!

Beschermen van je gear

Even je tas neerleggen is er op de Waddenbodem niet bij, zet daarom op de wal je camera op het statief met de benodigde lens en filters; vaak een polarisatie en medium grad. Loop rustig naar je spot. Denk hierbij om waar je loopt want voetstappen ruïneren de compositie. Let bij het plaatsen van je statief op dat de poten wijd genoeg staan en laat de middenkolom naar beneden. Hoe meer stabiliteit hoe beter. Op het zachte slik zakt je statief namelijk zo weg met desastreuze gevolgen voor de camera en lens. Duw de poten van het statief een beetje in het slik, dan heeft de wind er minder grip op en vergroot je de stabiliteit.

Na een saaie zonsondergang leek er niks meer te gebeuren in de lucht, maar terwijl ik terug liep werden de kleuren intens rood! Tamron SP 70-200 f/2.8 G2 @ 103 mm | f/11 | 0.4 sec | ISO 200 met NiSi medium gnd8 & landscape cpl.

Mocht je onverhoopt toch een lens of filter moeten wisselen en heb je geen heupband aan je tas, ga dan op hurken zitten en leg de tas op je benen. Pak de lens uit de tas voordat je de lens van de body haalt. Zo blijft je sensor beschermd.

Na een sessie op het Wad haal ik mijn statief altijd uit elkaar en gaat hij in bad.

Op het Wad is de kans op vieze handen, bijvoorbeeld door het verstellen van het statief, erg groot. Mocht er wat van dat slik op de lens of body komen, dat is geen probleem, thuis haal je dat er met een licht vochtige doek zo weer af. Spoel de poten van het het statief na thuiskomst af met lauwwarm water, waarbij je zorgt dat de statiefkop droog blijft. Verwijder met lenzen spray de eventuele zoutaanslag van de filters en lens.

Tot slot

Fotograferen op het Wad is een waar genot en een ervaring opzich! Geniet van de geluiden van vogels en de wind, ervaar de karakteristieke geur van het Wad en waan je even alleen op de wereld! Zelfs al zou je thuiskomen zonder het gedroomde plaatje, wat wij ons niet kunnen voorstellen overigens, dan nog ben je een fantastische ervaring rijker. Wil je graag het Wad op maar durf je niet alleen, of weet je niet waar je naartoe moet gaan? Ga dan mee tijdens een van mijn workshops aan de Waddenkust.

Bedankt voor het lezen

Heel erg bedankt voor het lezen! Als je mijn fotografie mooi vindt, volg me dan op Instagram @harmenpiekema en Facebook. Bekijk mijn YouTube channel om behind the scenes vlogs te zien, hier kun je leren hoe bepaalde instellingen te gebruiken en mij volgen op mijn avonturen. Kijk voor gesigneerde prints even in mijn webshop. Alle support is welkom!